Memento – Akıl Defteri

Memento filmi, Christopher Nolan‘ın en bilinen filmlerinden biridir. Film, konusu itibariyle bize bir hafıza karmaşası yaşatıyor. Film bir cinayet sahnesi ile başlıyor. O an konu ne olursa olsun karakterin intikam aldığını biliyoruz. Ya da biz öyle sanıyoruz. Başrolün içinde bulunduğu durumu yine başrolün gözünden izliyoruz. Bu, bizi filmdeki hakim izleyici olmaktan çıkarıyor ve bir bulmacanın içine sokuyor. Eğer dikkatli izlemediyseniz kesinlikle tekrar izlemelisiniz. Bu film  buna değer!

Memento filminin bir sahnesinde Leonard, eşinin kaybını şu şekilde tanımlıyor;

Ne kadar zaman önce öldüğünü bilmiyorum. Sanki tuvalete gitmiş gibi. Ama bir yandan asla yatağa dönmeyeceğini biliyorum.

Filmde Leonard Shelby adlı karakter, hayatını  eşinin katilini aramaya adıyor.  Ama bir sorunu var. Eşini öldüren katil, onun da hafızasını çalmış. Olay gününden önceki her şeyi hatırlasa da başına aldığı darbeden sonra yeni şeyleri hafızasında tutamıyor. Her 10 dakikada bir hafızası siliniyor. Böyle bir durumda ne yapacağını kendine hatırlatması için bir yöntem belirliyor. Koşullandırma yöntemi ile bazı alışkanlıkları tekrar edebiliyor ya da bazı şeylerden uzak durabiliyor ve kendi göstergelerini düzenli olarak kontrol ediyor.

Uyarı ! Eğer filmi izlemediyseniz yazıyı okumanızı tavsiye etmiyorum. Bu yazı filmdeki detayları ve gerçekleri anlatmaya yöneliktir.

Sammy ve Leonard Bağlantısı

Filmin başından sonuna kadar dinlediğimiz bir ara hikaye var. Başrolün iş hayatından hatırladığı bir anı. Sammy adında bir adam, hafızasını kaybettiği için borçlarını ödeyemiyor ve sigorta bu durumun soruşturmasında Leonard’ı görevlendiriyor. Sammy koşullandırma testlerine tabi tutuluyor ve durumunun gerçek dışı olabileceği düşünülüyor. Bu hikaye neden film boyunca bu kadar yer almış diyebilirsiniz. Ta ki final sahnesine kadar.

Sammy’nin eşi şeker hastası ve düzenli olarak insülin vurulması gerekiyor. Eşi, sigortanın aldığı kararın doğruluğunu öğrenmek için Leonard’ı ziyaret ediyor ve Leonard ona bu durumun fiziksel olmadığını söylüyor. Aslında kesin olarak eşin numara yapıyor dememiş oluyor. Ve eşi de Sammy için bir test yapıyor. İnsülin iğnesini tekrar tekrar vurmasını istiyor ve sonunda aşırı dozdan ölüyor. Bu sahneler hep siyah beyaz olarak gösteriliyor.

Filmin içerisinde birbirine bağlı birçok olay var. Bunların hepsini final sahnesinde anlayabiliyorsunuz. Film ne kadar kusursuz işlenmiş gibi görünse de bazı şeylerin o durumda bir adam için mümkün olamayacağını düşünebilirsiniz. Belki mantık hataları olabilir ama film o kadar karmaşık ilerliyor ki bunlara kafa yoramıyorsunuz. Finalde tam olarak ne oldu anlamadım diyorsanız işte sizin için Memento final sahnesi ve önceki olayları birbirine bağlayan bir bitiş hazırladım.

Memento Final Sahnesi ve Tüm Gerçekler

Filmin ilk sahnesinde öldürülen kişi aslında Leonard’ın aradığı kişi değil. Olay gününden sonra Leonard’a inanan ve katili bulmasına yardım eden bir polis memuru. Aynı zamanda bir uyuşturucu satıcısını da öldürmek ve yüklü miktarda para kazanmak için Leonard’ı kullanıyor. Leonard, Jimmy isimli uyuşturucu satıcısını öldürdüğü zaman bu arayışın son bulmasını istemediği için kendine yeni bir hedef belirliyor. Biz tabii ki tüm bunları polis memurundan öğreniyoruz.

Meğer başrolümüz, hedefine ulaştığı ana dair detayları yok edip kendine yeni bir katil aramaya başlıyormuş. Aradığı kişinin ismi J.G harflerinden oluştuğu için bu isimlerde olan herkesi katil olarak seçebiliyor. Ve polis memurunun da gerçek adının bu harflerden oluştuğunu öğrendiği an karısına tecavüz edip öldüren adamın o olduğuna karar veriyor. Oysa tecavüz eden kişiyi çok önceden öldürmüş. Ve aslında karısı o gün ölmemiş.

Sammy karakterinin şeker hastası eşi aslında Leonard’ın eşiymiş. Sammy borçlarını ödememek için hafıza kaybı numarası yapan bir dolandırıcıdan başka biri değil. Leonard bu hikayeyi kendine uyarlamış ve üzerinde baya bir değişiklik yapmış. Yani olay sonrası Leonard’ın eşi ölmüyor ve Leonard’ın gerçekten hafızasını kaybettiğine inanmıyor. Bu yüzden ona bir test yapıyor ve tekrar tekrar insülin vurmasını istiyor.

Kısacası; Memento filminde eşinin ölümüne sebep olan Leonard, bu olayı hafızasında farklı bir şekilde tutmuş ve kendi suçluluğunu sadece Sammy’in eşine söylediği cümlede saklamış. Ki o cümle bile onu tamamen suçlu yapmıyor. Ve Leonard her cinayet sonrası yeni bir katil bulmaya devam ediyor…