Apocalypse Now (1979) – Savaş Yolunda Bir Dönüşüm

Apocalyspe Now filmi, İtalyan asıllı Amerikalı film yönetmeni, yazar ve yapımcı olan Francis Ford Coppola‘nın en ünlü filmlerinden biri olarak sinema tarihine damgasını vurmuştur.  Kendisini daha çok The Godfather üçlemesi ile tanısak da Apocalypse Now filmi günümüzde hala en başarılı savaş filmlerinden biri olarak listelerde yer alır. 

Apocalypse Now Film Konusu

“Daha az sayıda ve daha iyi adamlara ihtiyacımız var. Askerlerimiz kendilerini adamış olsalardı bu savaş mevcut güçlerimizin dörtte biriyle kazanılabilirdi.” (Albay Walter Kurtz)

Apocalypse Now filminde yukarıdaki sözü söyleyen kişi, savaş yolunda dönüşen ve farklı bir benliğe bürünen (belki de asıl benliğine) bir askerdir. Filmin başından sonuna kadar ulaşılması gereken tek hedef Albay Kurtz. Filmde Yüzbaşı Willard’ı canlandıran başrol oyuncusu Martin Sheen, gizli bir görev ile Kurtz’u yok etmek için gönderilir. Willard bu uzun yolculuk sırasında giderek hedefine benzemeye başlar ve yönetmen Coppola, bize bir insanın neye, nasıl evrildiğini tüm detayları ile anlatır. 

Albay Kurtz, Amerikan ordusuna baş kaldırmış ve vahşi yöntemleri ile bir orman kabilesini yöneten bir Amerikan askeridir. Kurtz, kendisini öldürmek isteyen Amerikan ordusundan daha kötü müdür gerçekten? Onun suçu, vahşi bir adama dönüşmesi midir yoksa orduya karşı gelmesi midir? Yüzbaşı Willard da bu adamı neden öldürmek zorunda olduğunu sorgular. İstediği gibi tatmin edici bir cevaba ulaştığını da söyleyemeyiz. Ama o, tam da bu görevin adamıdır.

Not: Yazının devamı spoiler içerir.

“Dehşetin bir yüzü var. Onunla dost olmalısın”

Apocalypse Now,  Joseph Conrad’ın Heart of Darkness (Karanlığın Yüreği) isimli romanının Vietnam Savaşı ile harmanlandığı filmdir. Her insanın içinde kötülüğe evrilme potansiyeli barındırdığını anlatan bu kitap ile savaşta ortaya çıkan karanlık ruhların ortak bir noktada buluştuğunu görürüz. Bu filmde de karanlığın bir yüzüne şahit oluyoruz. Ama öyle ki bunun kabul edilebilir, eril ve ilkel dürtülerden yola çıktığını düşündüğümüz anlar oluyor. 

“Dehşetin bir yüzü var. Onunla dost olmalısın. Ahlaki şiddet ve dehşet senin dostundur. Eğer değillerse korkulması gereken düşmanlardır. Gerçek düşmanlarındır.” Albay Kurtz’un bu sözünden yola çıkarak kötülüğün ya kendisi olacaksın ya da zulme uğrayan ve katledilen tarafta olacaksın diyebiliriz. Yüzbaşı Willard, dehşetin bir yüzü olmayı seçiyor. Kurtz son nefesini verirken “dehşet, dehşet…” diye bu yüzden sayıklamıyor mu? 

Yüzbaşı Willard ve Vietnam Savaşı’na Kısa Bir Eleştiri

Filmde üzerinde durulması gereken en önemli karakterlerden biri Albay Kurtz, diğeri ise Yüzbaşı Willard’dır. Filmin ilk sahnelerinde tanımaya başladığımız Willard, ilerleyen sahnelerde bize ilk izlediklerimizi unutturuyor. Filmin ortalarına kadar sanki öldürme dürtüsü olmayan, sakin bir adammış gibi izliyoruz onu. Oysa filmin en başında bize bir mesaj veriliyor. Kendini savaşa adamış ve evinde sıradan bir insan gibi duramayan, şiddete meyilli bir adam görmüştük. İçindeki şiddet ve dehşet isteğini çıldırmışcasına açığa çıkarıyordu. 

Yüzbaşı Willard, yolculuğunun sonlarına doğru daha da evrilerek kendini bir katil olmaya hazırlar. Öldürmeye hazır olduğu bu adamı gerçekten öldürmek istemiyordu bile. Kendisine sorulan “katil misin?” sorusuna askerim diye cevap verirken Kurtz’un dediği gibi ikisi de değildi. O bakkalın alacağını toplamaya gelen bir çıraktı. Filmin yorumlanabileceği çok farklı siyasi formlar olabilir. Özünde ise benim aklıma gelen tek şey “filler tepişir çimenler ezilir” oluyor. 

Apocalypse Now ve Sinematografi 

Yönetmen Coppola, Apocalypse Now filmi için yüklü miktarda bir harcama yapmış hatta iflas etmiş olsa da sinematografi açısından büyük bir başarı yakalamıştır. Film, ışık kullanımı ve çekim teknikleri sayesinde Oscar’da “En İyi Görüntü Yönetimi” ödülünü almaya hak kazanmıştır. Sinematografi açısından en beğendiğim sahneleri sizler için derledim;

   

Apocalypse Now Film Replikleri

“Ahlaklı adamların olmalı, hem dürüst olacak hem de en ilkel öldürme içgüdülerini kullanabilen adamlar. Duygusuzca, merhametsizce. Yargılamadan. Bizi bozguna uğratan, yargılarımız.”

“Gerçek bir özgürlüğün neye benzeyeceğini hiç düşündün mü? Başkalarının yargılarından ve kendininkilerden kurtulmak.”

“Bana katil demeye hakkın yok. Beni öldürmeye hakkın var, bunu yapmaya hakkın var; ama beni yargılamaya hakkın yok.”

“Diyalektik mantık der ki, sadece sevgi ve nefret vardır. Birini ya sever ya nefret edersin.”

Kocama afyonlu pipo hazırlardım. Piposu, kalbindeki yaralarının morfiniydi. Kayıp askerim öfkelenip ağlardı. Ona derdim ki “senin içinde iki farklı adam var. Görmüyor musun? Öldüren ve seven.” Ve o da bana derdi ki “Tanrı mıyım yoksa hayvan mı, bilmiyorum. İkisi de içimizde.”

“Burada böyle yapıyorduk işte. Onları makineliyle ortadan ikiye ayırıp yara bandı veriyorduk. Bu bir yalandı.”

“– Sen bir katil misin?
+ Ben bir askerim.
– İkisi de değilsin. Sen bir çıraksın. Bakkalın alacağını toplamaya geldin.”